Amerika'da yapılan çok kapsamlı bir çalışma (FREEDOM Trial) koroner arter hastalığı nedeni ile bypass ameliyatı geçiren şeker hastalarında sonuçların stent takılanlara göre çok daha iyi olduğunu ortaya koyuyor. 'The New England Journal of Medicine'da yayınlanan makalede 2005 ile 2010 yılları arasında 1900 hasta 140 uluslararası merkezde izlenmiş ve temel olarak şeker hastalığı ile beraber çok damar hastalığı olan ve koroner bypass ya da stent takılan hastalar uzun dönemde karşılaştırılmış. Sonuçlara göre Bypass ameliyatı geçiren hastalarda stent takılanlara oranla daha az sorun geliştiği, daha az kalp krizi ve ölüm vakası ile karşılaşıldığı görülmüş.

Şeker hastalarının koroner arter hastalığı nedeni ile bypasstan daha fazla yarar gördüklerini belirten Doç. Dr. Güler; 'Yapılan geniş çalışma ile bu durum tekrar güncellenmiş oldu. Çalışmada uzun dönemde stent ile tedavi edilen hastalarda ölüm oranı % 16,3 iken Bypass ameliyatı uygulanan hastalarda bu oran % 10,9. Sonuçlara göre Bypass ameliyatı ve stent grubu hastaları takipleri sırasında oluşabilecek komplikasyonlar açısından stent takılanlarda bu oran % 26,6 iken Bypass ameliyatı uygulananlarda % 18,7'de kalmış. Koroner bypass ameliyatı ile tedavi olan hastalarda hem kalp krizi geçirme ve hem de ölüm oranları daha düşük bulunmuştur. İnme oranı ise bypass olanlarda % 5,2 iken stent grubunda % 2,4 olmuş. Sonuç olarak ilerlemiş kalp damar hastalığı (çoklu damar hastalığı) olan şeker hastalarının tedavisinde altın standart hala Bypass ameliyatı gözüküyor.' açıklamasında bulundu.

ERKEN ÖLÜMLERİNE EN ÖNEMLİ SEBEBİ

Hastalar insülin kullansınlar ya da kullanmasınlar erken ölümlerin en önemli sebebi olan Koroner arter hastalığı, bu hastalarda hastaneye yatış nedeni ve ne yazık ki ölümlerin %80 sorumlusu. Framingham çalışmasına göre şeker hastalarında kalp damar hastalıklarına ait ek risk faktörü bulunma olasılığı normal bireylere göre 4 kat fazla. Kalp krizi geçiren hastaların %30'u şeker hastası. Acil girişimlerdeki gelişmelere rağmen ne yazık ki şeker hastalarının hastanede hayatlarını kaybetme oranı normal hastalara oranla 2 kat yüksek kalmaya devam ediyor. Aynı zamanda bu hastalar kalp krizinden sonra da sürekli yakından takip gerektiriyor.

Şeker hastalarında damar sertliğinin hızlanması beraberinde obezite, hipertansiyon, kolesterol seviyelerinin yüksekliği ve sigara içimiyle daha hızlı gelişebilir. Burchfiel ve arkadaşları tarafından yapılan 7000'den fazla hastanın incelendiği bir çalışmada şeker hastalarındaki atardamarların daha yaygın tıkanma eğiliminde oldukları saptanmış. Bununla birlikte bu hastalarda koroner arter hastalığının daha erken yaşlarda başladığı da biliniyor. Şeker hastalarında kalp damar tıkanıklığı normal insanlara göre 2-4 kat daha fazla görülüyor. Kalp yetmezliği yine şeker hastalarında erkeklerde 4, kadınlarda 8 kata kadar artabiliyor.
SİNSİ SEYREDİYOR

Şeker hastalığına bağlı koroner arter hastalığı geliştiği zaman fazla bulgu vermeyebilir; hatta bu hastalar farkında olmadan kalp krizi dahi geçirebilirler. Hastalığın doğal seyri itibari ile damar sertliğinin hem erken yaşta başlaması hem de normal bireylere göre daha hızlı ilerlemesi bu hastalarda tanı konmada geç kalınmamasını gerektirir. Bu yüzden şeker hastasıysanız şikayetiniz olmasa bile koroner arter hastalığının diğer risk faktörleri olan obezite, sigara içimi, hipertansiyon ve yüksek kolesterol açısından daha dikkatli olmalısınız.

Koroner bypass ameliyatı günümüzde düşük riskle yapılabilen bir ameliyat haline gelmiştir. Hastanın tıkalı damarları kendi sağlam damarları kullanılarak bypass edilerek kalp kasına oksijenlenmiş temiz kan verilir. Ameliyatlar çalışan kalpte de (beating heart) uygulanabildiği için hasta daha hızlı iyileşerek günlük hayatına daha çabuk dönebilir. Yapılan çalışmalarda koroner bypass ameliyatlarının şeker hastalığı olanlarda da güvenle yapılabileceğini göstermiştir.

Ama şunu unutmamak gerekir; bypass ameliyatı ya da stent kararı her hasta için kardiyoloji ve kalp damar cerrahi konseyinde alınan ortak kararla belirlenmelidir. Sonuç olarak geç dönemde de şeker hastalığı olan çok damar hastalığı nedeni ile bypass olan hastalar stente göre daha şanslı gözükmekteler.