Kalp içerisinde kanın bulunduğu dört adet odacık bulunmaktadır. Bunlardan ikisi sağ ve diğer ikisi ise sol kalp yarımında bulunmaktadır. Kalbe gelen kan ilk önce sağ atriuma (9) gelir ve buradan trikuspit(15) kapak aracılığı ile sağ ventriküle(10) geçer. Sağ ventrikülden pulmoner kapak(17) vasıtasıyla oksijenlenmesi amacıyla akciğerlere geçiş yapar. Oksijenden zenginleşen kan, kalbin sol tarafında bulunan sol atrium(11) bölümüne gelir ve mitral kapaktan(16) geçerek sol ventriküle(13) dökülür. En son olarak kalbin her kasılmasıyla aort kapaktan geçerek vücudumuza gönderilir.

Kapaklar kanın ileri doğru gönderilip geri kaçmasına engel olan yapılardır. Kanın ileri doğru gitmesini engelleyen veya geri kaçmasına neden olan durumlarda ise kalp üzerine yük binmekte, hem kalp hem de kana ihtiyacı olan organlarda sorunlar çıkmaya başlamaktadır.

Resim 1: Normal anatomi

Kapak Hastalığına Neler Neden Olur?

• Romatizmal ateş
• Enfeksiyöz Endokardit
• Kalp kası hastalıkları (kardiyomiyopati)
• Hipertansiyon
• Mitral Kapak Prolapsusu(MVP): Mitral kapakçıkların kalp hareketleri ile sol atriuma geri kaçmasıdır.
• Fibrokalsifik dejenerasyon
• Kapak anulus genişlemesi (bağ dokusu hastalıkları,aort anevrizmaları, tümörler, bazı ilaçlar)

Kapak Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

• Yorgunluk
• Çarpıntı
• Nefes darlığı
• Bacaklarda şişlik
• Emboli(pıhtı)
• Felç
• Ritm problemleri

Kalp kapak hastalıkları; açığa çıkardığı semptomlar ile hastanın günlük yaşam konforunu sekteye uğratırken aynı zamanda bir organ olarak da kalbe zarar vermektedir. Bu nedenle her hastalıkta olduğu gibi kalp kapak problemlerinin de erken tanı ve tedavi süreci büyük önem taşımaktadır.

Kalp kapak problemlerinde cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulabilecek başlıca iki problem bulunmaktadır. Bunlar; kalp kapağında kaçak yani yetmezlik ve kalp kapağının darlığıdır. Kalp kapak problemlerinin cerrahi yöntemler ile tedavisi öncesinde sürdürülen tanı ve tetkik sürecinin yanı sıra ameliyatın ne zaman uygulanacağına karar verilmesi de büyük önem taşımaktadır.

Kapak Ameliyatı Gerektiren Hastalıklar

Aort Kapak Darlığı ve Tedavisi

Sağlık bir aort kapağının normal boyutu 3 ila 4 santimetredir. Aort kapağının daralması sonucunda bu alan giderek küçülmekte ve hastanın günlük yaşamını olumsuz etkileyen problemler açığa çıkarmaktadır. Aort kapak darlığı probleminin neden olduğu semptomlar şu şekilde sıralanabilmektedir;

• Nefes darlığı problemi
• Göğüs bölgesinde ağrı
• Ani bayılmalar

Aort kapak darlığının uzun süre tedavi edilmediği durumlarda ise kalp yetmezliği problemi açığa çıkmaktadır. Aynı zamanda kalbin kasılma gücü azalabilmekte ve fiziksel aktiviteler kısıtlanabilmektedir. Bu gibi durumlarda özellikle hastada cerrahi tedavi uygulanması risk oluşturmuyorsa kalp kapak ameliyatı uygulanabilmektedir.

Aort Kapak Yetmezliği ve Tedavisi

Kalbin kasılma fonksiyonunda kan kalbin karıncığından aortaya ulaşması ve sonrasında bütün vücuda yayılması gerekmektedir. Ancak aort kapak yetmezliği problemlerinde aortadan vücuda yayılamayan kan kalp karıncığına geri dolmaktadır.

Aort kapak yetmezliği problemi yaşayan hastalarda nefes darlığı ve kalp yetmezliği gibi problemler de açığa çıkabilmektedir. Bu durumda hastanın kalp kapak ameliyatı olması gerekebilmektedir. Aynı zamanda aort kapak yetmezliği ciddi derecede yaşanan hastalarda uzun vadede aort yırtılmaları (Aort diseksiyonu) ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda ise hasta, acil olarak aort kapak ameliyatına alınmalı beraberinde yırtılan aort damarı da değiştirilmelidir.

Mitral Kapak Yetmezliği ve Tedavisi

Sağlıklı bir insanda kalp kasılmakta ve pompalanan kan mitral kapak aracılığı ile sol kulakçıktan sol karıncığa geçmektedir. Ancak mitral kapak yetmezliği bulunan hastalarda kan karıncık bölgesinden kalp kulakçık bölgesine geri kaçmaktadır. Kalp karıncığından atılması gereken kanın yarısı ya da yarısından fazlasının kalp kulakçığına kaçması probleminde ciddi mitral kapak yetmezliğinden bahsedilebilmektedir.

Mitral kapak yetmezliği tedavi edilmediği sürece uzun vadede kalp yetmezliğine neden olabilmektedir. Mitral kapak yetmezliği hastada şu şekilde semptomlara neden olmaktadır;

• Nefes darlığı
• Kalp ritim problemleri
• Kalpte kasılma gücünün zayıflaması
• Kalp çapında genişleme

Mitral kapak yetmezliği problemleri uzun vadede çok daha ciddi kalp hastalıklarına yol açabilmesi nedeni ile geç kalınmadan cerrahi yöntemler ile tedavi edilmesi gerekmektedir.

Trikuspit Kapak Yetmezliği ve Darlığı Problemi

Sağlıklı bir kalpte triküspit kapak boyutu ortalama 7 santimetrekaredir. Bu alanın önemli ölçüde azalması triküspit kapak darlığına; jet alanının artması sonucunda da Triküspit kapak yetmezliğine yol açmaktadır.

Triküspit kapak yetmezliği problemi yaşayan hastaların birçoğu aynı zamanda mitral kapak problemleri de yaşamaktadır. Gerek kalp kasılma fonksiyonun gerekse de hastanın total sağlık durumunun olumsuz etkilenmemesi amacı ile cerrahi yöntemlere başvurularak triküspit kapak tedavi edilmektedir.

Kalp Kapak Ameliyatları Nasıl Uygulanır

Kalp kapak problemi yaşayan hastalar hem günlük hayatlarında yaşam kalitesini düşürecek (nefes darlığı, çabuk yorulma) ciddi şikayetler yaşayabilmekte hem de ani kalp problemleri (Aort damarının yırtılması) gibi daha ölümcül komplikasyonlar gelişebilmektedir.

Kalp kapak problemlerinin cerrahi tedavisi iki farklı disiplin ile uygulanabilmektedir. Bunlar;

• Kalp kapak tamiri
• Kalp kapak değişimi

Kalp kapak hastalıklarında kalp kapak tamiri mi yoksa kalp kapak değişimi mi uygulanacağına karar verilme aşamasında; kapaktaki bozukluğun şekli ve derecesinin yanında hastanın genel sağlık durumu, yaşı ve yandaş hastalıkları da önemli olmaktadır. Gerek teknolojinin gelişmesi gerekse de kalp ve damar cerrahisi alanındaki çalışmaların pratikte uygulanmaya başlanması ile bu ameliyatları gayet başarılı bir şekilde yapmaktayız.